Τα ξύλα της κρυψώνας σάπισαν και πετάχτηκαν, 71 χρόνια μετά. Μένει πια ένα σημάδι στον πέτρινο τοίχο, κρυμμένο κι αυτό, όπως πάμπολλα στοιχεία της τοπικής και της συνολικής Ιστορίας μας…
Αδελφοί Κουζουλάρη, Γεώργιος και Νικόλαος.
Από το Λιτόχωρο.
Εκπρόσωποι της μεταπολεμικής γενιάς των μεταναστών μας στην Αμερική, των δεκαετιών του ’50 και του ‘60.
Οι μετανάστες μας που ξενιτεύτηκαν για να επιβιώσουν μετά τον πόλεμο, την Κατοχή, την πείνα και τον Εμφύλιο, τα δεινά που κατέστρεψαν την Ελλάδα και το κεφαλοχώρι του Ολύμπου. Το οποίο «στάθηκε στα πόδια του» και με τα δικά τους, σκληρά δουλεμένα, δολάρια.
Ρίζωσαν στο Skokie, Illinois, κοντά στο Σικάγο.
Αργότερα, τους ακολούθησε και ο πατέρας τους, Σωτήρης Κουζουλάρης. Όπως αποδείχτηκε, ένα όνομα που δικαιώθηκε στα χρόνια εκείνα τα σκληρά τα οποία δικίμασαν -με την απόλυτη δοκιμή- ανθρώπους, αξίες, λαούς, τον ανθρώπινο πολιτισμό. «Σωτήρης»…
Sam Laris στην Αμερική του ’60. Και George και Nick Laris, οι γιοί του.
Ο Sam Laris γνώρισε στην Αμερική τιμές που δεν του αποδόθηκαν ποτέ στην Ελλάδα, σε Έλληνες που έπραξαν ότι κι αυτός. Ο Sam Laris πέθανε φέροντας τον τίτλο «Righteous Christian”, διάκριση που αφορά το Ολοκαύτωμα και όσους έσωσαν Εβραίους από την ναζιστική εξολόθρευση, τους Δίκαιους των Εθνών, τους Righteous among the world’s nations. Αντί στεφάνου, τη μέρα της κηδείας του, το τοπικό μουσείο του Ολοκαυτώματος στο Σικάγο, φύτεψε δύο δέντρα στο Ισραήλ, στο όνομά του και το όνομα της συζύγου του. Η ίδια διάκριση δόθηκε και στον Oskar Schindler, η ιστορία του οποίου έγινε η πολύ γνωστή ταινία. Η ιστορία του Sam Laris, πέρα από τη διάκριση, έχει αφήσει τα σημάδια της μόνο στο σπίτι της οικογένειας, στο κέντρο του Λιτοχώρου, σ’ ένα πέτρινο τοίχο, κρυμμένο πια σήμερα πίσω από μοντέρνα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για να δημιουργηθεί μια βολική γκαρνταρόμπα.
Οι αδερφοί Κουζουλάρη ήρθαν και φέτος στην πατρίδα, όπως ερχόταν πάντα ανά –αραιά- διαστήματα. Αποφάσισαν να συντηρήσουν κάπως καλύτερα το πατρικό σπίτι και γιατί μπορούν πια να ζούνε μεγαλύτερα διαστήματα στην Ελλάδα. Κι εκεί στο ισόγειο, ξηλώνοντας την παλιά κατασκευή της σκάλας, ξεπρόβαλλε η ιστορία της οικογένειας και του σπιτιού, σε μεγάλο βαθμό και δική τους προσωπική ιστορία. Για παράδειγμα, ο μικρότερος αδερφός, ο Nick, βύζαινε το γάλα της μητέρας του μαζί με ένα νεογέννητο κοριτσάκι από τη Θεσσαλονίκη.
Δείτε το βίντεο με την αφήγησή τους.
Αξίζει, γιατί πολλά κομμάτια της Ιστορίας του τόπου μας είναι εντελώς άγνωστα.
Απρίλιος 1941.
Οι Γερμανοί κατακτούν την Ελλάδα.
Σ’ ένα σπίτι στο Λιτόχωρο…
