όπως αιώνες τώρα…
Το βράδυ της Τυρινής, την Αποκριά, στο Λιτόχωρο κάψαμε –όπως πάντα- τα κέδρα. Πέντε γειτονιές τίμησαν το παμπάλαιο έθιμο και φέτος. Και όπως τα τελευταία χρόνια, έτσι και φέτος, ο Δήμος πρόσφερε το κρασί και «τα όργανα», την κομπανία που γύρισε σε κάθε μπαϊρι, κάθε γειτονιά, για να θυμίσει ότι παραδοσιακότερο από τη τοπική δημοτική μας παράδοση.
Το έθιμο όμως φθίνει.
Τα έθιμα έχουν αυτό το χαρακτηριστικό: ακολουθούν την κοινωνία που τα δημιουργεί, σε όλες της τις αλλαγές, τις διακυμάνσεις, τις επιλογές της. Το έθιμο ζει, αλλά παραπαίει. Ταυτόχρονα, «μαϊμουδίσματα» που μπορεί κανείς να συναντήσει σε άπειρα μέρη του πλανήτη συγκεντρώνουν όλη τη φροντίδα της κοινωνίας που αιώνες πριν δημιούργησε «τα κέδρα». Η μεγάλη διαφορά των «κέδρων» από τα «μαϊμουδίσματα» είναι ότι τα πρώτα είναι και αυθεντικά και μοναδικά. Φωτιές, εξαγνιστικές πυρές, καρνάβαλους, θα βρείτε να ανάβουν παντού σε όλο τον ελληνικό χώρο (και στην Κύπρο, τις λαμπρατσιές, το βράδυ της Λαμπρής). Κέδρα όμως δεν καίνε πουθενά παρά στο Λιτόχωρο. Πριν 15-20 χρόνια, οι φανοί της Κοζάνης ήταν άγνωστοι στο πανελλήνιο. Σήμερα, είναι διάσημοι. Κάποτε το πιο πετυχημένο και γνωστό καρναβάλι της Βόρειας Ελλάδας δεν ήταν αυτό της Ξάνθης, αλλά της Νάουσας.
Λέμε –δεκαετίες τώρα- ότι επιθυμούμε πολλά, ότι –τώρα πια- έχουμε ανάγκη πολλά που αφορούν τον τουρισμό και τον τουρισμό μας τον συνδέουμε με τον ντόπιο πολιτισμό μας. Από το έθιμο ως την κουζίνα. Από την Ιστορία ως τη γλώσσα και τις συνήθειές μας, τη ζωή μας στο παρελθόν.
Κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε και πρέπει;
Για να έχουμε ένα μέτρο: στην κρατική και την ιδιωτική τηλεόραση είδαμε φέτος άπειρα τοπικά έθιμα της Αποκριάς, σε απομακρυσμένα χωριά και πόλεις απ΄ όλη την επικράτεια. Πολλά, επανέκαμψαν μετά παύση δεκαετιών. Είδατε κάτι από «τα κέδρα»; Δεν καταθέτουμε χρήμα και κόπο ΚΑΙ γι’ αυτό το σκοπό;
Δεν αρκεί όμως η προβολή -δυστυχώς- για να έχουμε όλα αυτά. Κι όλα αυτά είναι δευτερεύοντα. Το πρωτεύον είναι … εμείς, η κοινωνία που δημιούργησε αιώνες πριν “τα κέδρα” και η σημερινή της αισθητική, το σημερινό πολιτιστικό της επίπεδο και πως αυτό αντιμετωπίζει “τα κέδρα”. Πόσο τα εκτιμά και τι πνοή τους χαρίζει.
Σ’χωρεμένα.
Και του χρόνου καλύτερα.
