αλλά όχι ο 143ος εορτασμός της, μόνο 51 φορές την γιορτάσαμε – γιατί; – δείτε τι βρήκε η Ε τ Ο στα “Ελληνικά Επίκαιρα”
Αν το Σαββατοκύριακο που έρχεται γιορτάζαμε τον “Κοροβάγγο” μας θα ήταν η 143η επέτειος της Επανάστασης του Ολύμπου, αλλά ο εορτασμός της αυτός θα ήταν μόλις ο 52ος από το 1878 ως σήμερα… Το γιατί το ανακαλύψαμε στα παλιά κινηματογραφικά, χουντικά “Ελληνικά Επίκαιρα”.
Αντίθετα με την αίσθηση που έχουμε όλοι, η επέτειος δεν γιορτάστηκε -φυσικά- την επόμενη χρονιά της ανεπιτυχούς επανάστασης των 14 ημερών που κατάφερε όμως και καθόρισε τις εξελίξεις στα Βαλκάνια και στο Ανατολικό Ζήτημα, με τρόπο συμφέροντα για την πατρίδα μας που τότε είχε σύνορα μια γραμμή απ΄ τον Παγασητικό ως τον Αμβρακικό Κόλπο. Ούτε αμέσως μετά την απελευθέρωση του 1912-13 δεν γιορτάστηκε η Επανάσταση του Ολύμπου, ούτε λίγο αργότερα. Ο πρώτος εορτασμός της έγινε μόλις το 1969, 91 χρόνια μετά τον ξεσηκωμό του Ολύμπου και των Πιερίων, αλλά και άλλων περιοχών της Μακεδονίας. Ξεσηκωμός που επηρέασε τις αποφάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων το 1878, όταν με τρεις διαδοχικές Συμφωνίες, μετά τις σχετικές συνομιλίες, η Ελλάδα επεκτάθηκε ως τα όρια της Θεσσαλίας, αλλά η Βουλγαρία πήρε μεγάλο μέρος της Ανατολικής Θράκης και την Μακεδονία. Ο τότε Τσάρος Αλέξανδρος ο Β’ θεωρούσε ότι η εξάπλωση της Ελλάδας προς βορρά και ανατολικά θα έθετε σε κίνδυνο τα συμφέροντα της Ρωσικής Αυτοκρατορίας σε Μαύρη Θάλασσα, Δαρδανέλια και Μεσόγειο και ξεκαθάρισε, από την αρχή των συνομιλιών του 1878, την θέση του: “ουδεμίαν σπιθαμήν στο Βασίλειο της Ελλάδος”. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία διαμοιραζόταν από τους δυτικούς και τα νέα κράτη των Βαλκανίων σχηματίζονταν. Έτσι, μαζί με την Σερβία, το Μαυροβούνιο και την Βουλγαρία, πρόσθεσε και η Ελλάδα μια περιοχή στην επικράτειά της.
Παρά την σημασία και το ρόλο της Επανάστασης του τόπου μας στον ρου της Ιστορίας, έπρεπε να φτάσουμε στα 1969 και να καθιερωθεί ο εορτασμός της από την Χούντα των Συνταγματαρχών, πιθανώς γιατί η χούντα, ως …”επανάσταση”, έψαχνε να τιμήσει άγνωστες επαναστάσεις και να καρπωθεί κάτι από την λάμψη τους. Όπως περιγράφουν τα “Ελληνικά Επίκαιρα” της εποχής, ο πρώτος εορτασμός έγινε 91 χρόνια μετά, στο Λιτόχωρο και στο Ηρώο του, με εκπρόσωπο της “κυβέρνησης” τον τότε υπουργό Βορείου Ελλάδος Γεώργιο Βάλλη, που κατέφτασε “συνοδευόμενος από τον γενικό γραμματέα του Υπουργείου Βορείου Ελλάδος Νικόλαο Γκαντώνα και άλλους επίσημους”. Τα “Ελληνικά Επίκαιρα” ήταν κινηματογραφικά δελτία ειδήσεων που προβαλλόταν στους κινηματογράφους της χώρας και η χούντα έκανε υποχρεωτική την προβολή τους, προκειμένου να πληροφορούνται οι Έλληνες τις δράσεις της και να πείθονται ότι η ζωή κυλούσε ειρηνικά και παραγωγικά. Σε όλα σχεδόν, ο Παττακός με το μυστρί του έθετε κάποιον θεμέλιο λίθο, ενώ κάποιος διαγωνισμός κομμωτικής τέχνης και αναβίωσης αρχαιοελληνικών κομμώσεων και κάποιο νέο άθλημα-έμπνευση των χουντικών θα διαβεβαίωναν “δια την σοφίαν και πρόνοιαν των κυβερνητών”. Μάλιστα στο ρεπορτάζ των “Επικαίρων” του πρώτου εορτασμού, ο εκφωνητής μεταφέρει την άποψη της “εθνικής κυβερνήσεως” ότι η επέτειος της Επανάστασης του Ολύμπου είχε “σκοπίμως αγνοηθεί εις το παρελθόν”, χωρίς δυστυχώς να δίνει περισσότερα στοιχεία για την άποψη αυτή. Στην ίδια αφήγηση, στις επιτυχίες της Επανάστασης του 1878 αποδίδεται η ακύρωση της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου, λάθος που διορθώνει η Διεύθυνση Επικαίρων στο ρεπορτάζ του εορτασμού της μεθεπόμενης χρονιάς, περιγράφοντας τον ξεσηκωμό που καθοδήγησαν ο Ευάγγελος Κοροβάγγος, ο Κίτρους Νικόλαος και οι υπόλοιποι προεστοί ως “μίαν ηρωϊκήν προσπάθειαν ακυρώσεως της Συμφωνίας του Αγίου Στεφάνου”. Στο ίδιο ρεπορτάζ πληροφορούμαστε ότι εκείνη την χρονιά έγιναν και τα αποκαλυπτήρια των προτομών των Κοροβάγγου, Κίτρους Νικόλαου και Δουμπιώτη που συμπλήρωσαν το Ηρώο του Λιτοχώρου. Από την εορταστική διακόσμηση του Ηρώου και τα πλάνα του ρεπορτάζ δεν θα μπορούσε να λείπει και η “σφραγίδα” της χούντας, με την μορφή του “Ζήτω η 21η Απριλίου 1967” και διάφορα άλλα… εθνοσωτήρια.
Στις ελάχιστες αλλά πολύτιμες εικόνες των δύο αυτών εορτασμών που διέσωσαν τα “Ελληνικά Επίκαιρα” μπορεί κανείς να δει εικόνες του τότε Λιτοχώρου, την κεντρική Αγίου Νικολάου και το πάρκο, την πινακίδα στην είσοδό του και την τότε δομή απορροής των ομβρίων στην κατηφόρα των στρατοπέδων, αλλά και γνώριμα πρόσωπα του Λιτοχώρου, όπως τον τότε δήμαρχο Λιτοχώρου, Σπύρο Ντάβανο, τους αξέχαστους παπα-Γιάννη και παπα-Βασίλη και τον επίσης αξέχαστο φωτογράφο μας Λάκη Μουρσιώτη και την μαθήτρια Διονυσία Τσίρου. Κι όσους άλλους εντοπίσετε.
Ζήτω η Επανάστασή μας.
Και του χρόνου καλύτερα.
