το να ξεκόβεις ένα γεγονός από τα πριν και τα μετά είναι σα να θες να χωρέσεις έναν αιώνα σε μια φωτογραφία – πόσα μπορεί να καταφέρει αυτός που επιμένει να το επιχειρεί?
… με αφορμή μια επέτειο που τάχα μας είναι πολύ σημαντική, ενώ την αγνοούμε πλήρως
Είχαν μπροστά τους οχτώ μέρες ανάπαυσης και σχετικής αδράνειας, έχοντας μόλις εμβολιαστεί κατά της χολέρας* που, θρεμμένη απ’ τον πόλεμο και την διάλυση των έστω και ανατολίτικων δομών της εποχής, είχε εξαπλωθεί στη νότιο Βαλκανική, ανηφόριζε και επεκτεινόταν παντού. Ο Όλυμπος ήταν ήδη στον κατάλογο των πολλαπλών ενδιαφερόντων τους.
Όταν η ειρήνη υπογράφηκε στις 26 Ιουλίου του 1913 και επέβαλε κατάπαυση κάθε πυρός, συμφωνημένα σύνορα και ανάγκη για διαφορετικά ρεπορτάζ και ανταποκρίσεις σε ΜΜΕ της Ευρώπης, είχαν αρχίσει ήδη να προετοιμάζουν την υλοποίηση του κοινού τους ονείρου. Όταν ανακάλυψαν ότι η μετάβαση στην περιοχή, από τη Θεσσαλονίκη, μπορούσε άνετα και χωρίς ιδιαίτερες ενέργειες να γίνει σε ελάχιστο χρόνο, στον καθαρό αέρα της θάλασσας και με μεταφορείς που ήδη είχαν σχέσεις με το αγγλικό και το γαλλικό προξενείο, ήταν ήδη μια νύχτα μακρυά απ’ το να σαλπάρουν. Βραδάκι της 28ης Ιουλίου του 1913 φτάνουν στο Λιτόχωρο και -πάλι χωρίς πολλές κουβέντες- βλέπουν πιθανό να βρεθούν στην κορυφή του Μύθου την μέρα της εθνικής τους επετείου. Πριν καν φτάσουν στο Λιτόχωρο, είχε φτάσει η είδηση ότι έρχονται δυο ξένοι, επιστήμονες και με διάφορα παράξενα μαζί τους και θέλουν να πάνε στο βουνό. Οι δυο ελβετικοί πολυσουγιάδες-πολυεργαλεία έφτασαν με τον ελαφρύτερο εξοπλισμό και σκοπό να σκαρφαλώσουν στον Όλυμπο, κάνοντας παράλληλα την πολυεπίπεδη δουλειά που έκαναν και σ’ αυτό τους το ταξίδι: φωτογράφιζαν, σκιτσάριζαν, ζωγράφιζαν, γεωγραφούσαν, βοτανολογούσαν, ανακάλυπταν, ενημέρωναν, κατέγραφαν, δημοσιογραφούσαν και πολλά άλλα, κατά περίπτωση και ανά τόπο και συγκυρία. Ήταν άνθρωποι -και- των βουνών, αλλά και της επιστήμης, της τεχνολογίας. Της Τέχνης και πολλών τεχνών. Στον τόπο που τους γέννησε, ακόμα και σήμερα μπορεί ν’ ακούσεις στον φούρνο της γειτονιάς ένα “γύρισε η μαντάμ Εστέλ απ’ το ετήσιο ταξίδι της στην Αφρική και ανακάλυψε δύο νέα χωριά… απόψε θα μας πει όλα τα σχετικά και διαβεβαίωσε ήδη τον κο πρέσβη ότι επείγει να οργανώσουμε αποστολή βοήθειας, σε όλα τα επίπεδα. Χρειάζονται και χειμωνιάτικα είδη γιατί είναι σε πρόποδες και φτάνουν σε υψόμετρα, λόγω των κοπαδιών τους. Και είναι τόσο αγνοί και ευγενικοί. Και μητριαρχική κοινωνία…” Η πλέον περίκλειστη από ψηλά βουνά κοινωνία του κόσμου, έχει καταφέρει -αιώνες τώρα- να γνωρίζει τον έξω κόσμο καλύτερα από κάθε άλλη…
Οι πρώτοι που ανταποκρίθηκαν στην έκκληση για υποστήριξη της αποστολής αυτής στον Όλυμπο, είχαν στην αρματωσιά τους και τσόχες. Λεπτότερες και πιο χοντρές. Ρούχα και εξοπλισμό. Δεν είχαν στον εξοπλισμό τους μεγάλα δοχεία για νερό, παρά μόνο όσο θα χρειαζόταν για τους ίδιους και όσα ζώα έχουν στην ευθύνη τους, για δυο μέρες το πολύ και για την ελάχιστη κάλυψη των αναγκών αυτών. Δεν χρειάστηκαν πολλά λόγια, αν και είπαν πολλά και οι μεν και οι δε, πριν οι δύο Ελβετοί αποχαιρετήσουν τους νέους φίλους τους, όρθιοι στο καΐκι που τους γύριζε στη Θεσσαλονίκη. Θα ‘θελαν να βρεθούν στην κορυφή μια μέρα πριν, την μέρα της εθνικής τους εορτής, αλλά η πείρα τους και πιθανώς ο κακός καιρός τους πείθει ότι “δεν χάθηκε και τίποτα” και ας γίνει την επομένη μέρα και ας καταγραφεί το γεγονός ως κάτι που έγινε την επομένη. Το βράδυ πριν την πρώτη ιστορικώς και επισήμως καταγεγραμμένη ανάβαση στην κορυφή του Ολύμπου, ξεκόβει η καταιγίδα, γιορτάζουν την εθνική τους επέτειο και τραγουδούν το “Le Suisse et belle”, όσο καλύτερα γίνεται για την τέρψη αυτών των νέων φίλων τους, ίδια κι όμοια βουνίσιων πολυεργαλείων σαν και τους ίδιους. Όταν η νοτιοβαλκανική ομήγυρις απάντησε με το ίδιο τραγούδι, με ελληνικούς στίχους… ο Όλυμπος είχε ήδη κατακτηθεί. Παλιοί και νέοι θεοί χαμογελούν κι η Ιστορία βάζει μια υποσημείωση στο βιβλίο με τις απέραντες σελίδες. Τα υπόλοιπα είναι πολύ γνωστά. Στις 10.25, πρωί της 2ας Αυγούστου 1913, το πρώτο μεγάλο γεγονός των νέων ελληνικών εδαφών προστέθηκε στην ειδησεογραφία και την Ιστορίας τους, χάρις σε δύο κορυφαίους Ελβετούς και έναν ταπεινό Έλληνα, ένα ανώνυμο παιδί του Ολύμπου. Ο Boissonas θα ξαναβρεθεί στον Όλυμπο κι άλλες φορές πριν εγκαταλείψει τούτο οτν υπέροχο κόσμο που εξερεύνησε όσο λίγοι. Και σε μια εορταστική επέτειο θα μιλήσει για το βουνό που αγάπησε τόσο.
Οι οικογένειες Boissonas και Baud-Bovie υπάρχουν ακόμη στην περιοχή της Γενεύης και συνεχίζουν να απολαμβάνουν τον σεβασμό των γειτόνων τους και όλων των Ελβετών, όπως το 1800 και το 1900. Η Γενεύη υπάρχει ακόμα στην Ελβετία. Η Ελβετία υπάρχει ακόμα και θα υπάρχει πιθανώς περισσότερο απ’ όλα τα κράτη του κόσμου, όπως αρμόζει σε κράτος με ζωή 730 χρόνων ήδη. Η χθεσινή μέρα πέρασε και πάλι σιωπηλά, αν εξαιρέσει κανείς μερικά χαζοπόστ-να ‘χαμε να λέγαμε και μικρή αναμάσηση των ήδη γνωστών. ΟΛΟΙ αυτοί των φτωχών επιδόσεων και των χαζοπόστ, δεκαετίες τώρα, τσαμπουνάνε ανερμάτιστες βλακείες, μεγαλύτερες του ύψους και του επιπέδου τους για ανάπτυξη με άξονα και βασικό κεφάλαιο τον Όλυμπο. Κύριο και κεντρικό παραμύθι-πρόσφατο update στην συνεχιζόμενη παπαρολογία τώρα πια, ειδικά αιρετών και επιχειρηματικών στελεχών- έγινε ο τουρισμός των 12 μηνών και των 12 θεών, των 12 ό,τι να ‘ναι. Όταν καταφέρουν όλοι αυτοί που διανέμουν μπόλικο δημόσιο χρήμα και αυτοί που μπόλικο καταναλώνουν, να έχουν μια έστω καλή ιδέα για το πως κάνει ένας τόπος τα βήματα προς τον τουρισμό των 12 μηνών, εδώ θα ‘μαστε να σας ενημερώσουμε. Για τις επετείους και τα παχιά λόγια, ένα τελευταίο επισημαίνουμε: όλη αυτή η παπαρολογία δεκαετιών έχει καταφέρει μόνο ένα, μέχρι στιγμής: να πείσει την Θεσσαλία για την αξία του Ολύμπου, σε όλα τα επίπεδα και σε όλα τα επίπεδα να προχωράει (η Θεσσαλία). Ενώ οι παπαρολόγοι ακόμα παπαρολογούν θεϊκώς…
ΚΑΙ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ.
*ναι, εν μέσω επιδημίας χολέρας έγινε η πρώτη ιστορική ανάβαση στην κορυφή του Ολύμπου και ναι, οι δύο από την πολυάριθμη ομάδα που έφερε σε θριαμβευτικό πέρας το εγχείρημα, είχαν μόλις εμβολιαστεί. Η επιδημία που σοβούσε στα μέρη μας το 1012-13, εξελίχτηκε σε πανδημία το 1917 και την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε στην αγορά το πρώτο εμβόλιο κατά της χολέρας. Δηλαδή, οι δύο Ελβετοί κατακτητές του Ολύμπου είχαν επιλέξει να εμβολιαστούν με ένα πειραματικό εμβόλιο. Η πρώτη πανδημία χολέρας συνέβη το 1817 και η τελευταία επιδημία το 2010. Το εμβόλιο ήταν μια τυχαία ανακάλυψη και η ενασχόληση επιστημόνων από διάφορες χώρες, με την χολέρα, ανέδειξε κορυφαίες προσωπικότητες της ιατρικής και της Επιστήμης (Snow, Koch, Pasteur, Chamberland). Στον αιώνα από το 1817 ως το 1917, σημειώθηκαν επτά πανδημίες χολέρας. Η πρώτη πανδημία συνέβη στην Ινδία το 1817, και σκότωσε 15 εκατομμύρια ανθρώπους. Η έβδομη και τελευταία συνέβη το 1961, αλλά κρούσματα επιδημίας εντοπίστηκαν και αργότερα. Η πιο πρόσφατη συνέβη στην Αϊτή τον Οκτώβριο του 2010 και μέτρησε πάνω από 5.000 νεκρούς. Συνολικά από την εμφάνισή της, η χολέρα σκότωσε πάνω από 45 εκατομμύρια ανθρώπους…. Οι προσπάθειες για την παρασκευή αποτελεσματικού εμβολίου άρχισε το το 1879 και το πρώτο εγγυημένο εμβόλιο κυκλοφόρησε το 1917. Η χορηγούμενη από το στόμα μορφή του εμβολίου επετεύχθη μόλις το 1990. Αλλά τα της χολέρας και των πανδημιών είναι μια διακοσμητική υποσημείωση σε όλα τα παραπάνω. Κύριο παραμένει το θέμα των δήθεν προσπαθειών των κορυφαίων της μικρής μας κοινωνίας και της σταθερά παρούσας ανικανότητάς τους.
