Νίκος Λάππας στην Ε τ Ο: τα περισσότερα από τα σοβαρά προβλήματα που υφίστανται σήμερα, λύνονται σχεδόν άμεσα με εντοπισμένες παρεμβάσεις του Κράτους και ασφαλώς με ενίσχυση αρμοδιοτήτων των Δήμων και του Φορέα
Η αποκάλυψη της κυβερνητικής πρόθεσης να θεσπίσει εισιτήριο στον Όλυμπο, όπως ήταν φυσιολογικό και αναμενόμενο, πυροδότησε συζητήσεις σε όλα τα επίπεδα και σε όλη την χώρα. Η κυβέρνηση και όλα της τα στελέχη, ως και σε επίπεδο Δήμων αναγκάστηκαν να προσπαθούν να πείσουν ότι δεν υπάρχει θέμα εισιτηρίου, ενώ υπήρχε σχέδιο Κοινής Υπουργικής Απόφασης ‘έτοιμο προς υπογραφή. Η συζήτηση συνεχίζεται και με τις διαβεβαιώσεις σε πληθωρισμό, πέρασε στο επόμενο στάδιο: εισιτήριο θα υπάρξει και μένει να καθοριστεί πότε και πόσο. Από μια συζήτηση στα πολυαγαπημένα ΜΚΔ, ένα post Νίκου Λάππα μου θύμισε κάποια θέματα του πρόσφατου παρελθόντος και κέντρισε το ενδιαφέρον μου για κάποιες σκέψεις -και διαπιστώσεις- που περιείχε. Ζήτησα να συμπληρωθεί και να ολοκληρωθεί, προκειμένου να δημοσιευτεί σε μια σειρά δημοσιεύσεων για το εισιτήριο στον Όλυμπο. Η σιωπή πολλών είναι ήδη ύποπτη. Και για να μην έχουν άλλοθι όσοι βολικά σιωπούν, το βήμα της Ε τ Ο είναι ανοιχτό και φιλόξενο. Και το e-mail της, το info@e-t-o.gr. Γρηγορείτε. Για να μην “μπει” χωρίς εμάς, για μας και δήθεν για τον Όλυμπο.
ΕΙΣΙΤΗΡΙΟ ΣΤΟΝ ΟΛΥΜΠΟ;
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ, (ΥΠΟ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ) ΔΕΝ ΕΙΜΑΙ ΦΙΛΟΣ!
Μου ζητήθηκε από την “Εφημερίδα του Ολύμπου” να εκθέσω μερικές σκέψεις σχετικά με τα όσα ακούγονται και γράφονται (κυρίως γράφονται) τις τελευταίες μέρες μετά την αποκάλυψη για σχεδιασμό επιβολής εισιτηρίου για την πρόσβαση στον Όλυμπο. Έχοντας μπει κι εγώ στην διαδικασία να σχολιάσω σχετικές δημοσιεύσεις στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, θα προσπαθήσω να συγκεντρώσω/οργανώσω κάπως καλύτερα τα όσα ανέφερα εκεί και να τα εκθέσω σε αυτό το κείμενο.
Πρώτα απ’ όλα, πιστεύω ότι δεν πρέπει να είμαστε εξ αρχής αφοριστικοί με οποιαδήποτε σκέψη περί “εισιτηρίου” κι άλλωστε μην ξεχνάμε πως έχουν διατυπωθεί ανάλογες απόψεις-προτάσεις και στο παρελθόν. Κυρίως επειδή βλέποντας το χάλι και την αναρχία που επικρατούσε στα πιο επισκέψιμα σημεία, υπήρχε η πρόθεση να μπουν τα πράγματα σε μία σειρά και ίσως ένα μικρό συμβολικό αντίτιμο (σε καμία περίπτωση 6€!!!) θα μπορούσε να προκαλέσει συνείδηση μεγαλύτερου σεβασμού των επισκεπτών προς το περιβάλλον (αφού η παιδεία μας, ως φαίνεται, δεν επαρκεί).
Αφορούσαν όμως οι απόψεις αυτές συγκεκριμένες διαδρομές, όπως π.χ. στο Φαράγγι του Ενιπέα και όχι την ίδια την ανάβαση στον Όλυμπο από κάθε σημείο πρόσβασης. Μάλιστα το 2015/6 ανάλογες πρώτες σκέψεις και κρούσεις έγιναν ανεπίσημα ανάμεσα σε Δήμο Δίου–Ολύμπου και Φορέα του Δρυμού για ανάδειξη της κύριας κι εναλλακτικών διαδρομών στον Ενιπέα (σε πρώτη φάση Λάκκος–Νεροτριβή Ελευθερίου–Μύλοι). Θα εξασφαλίζονταν υπηρεσίες καθαρισμού/σήμανσης των μονοπατιών, καθαριότητας, περιβαλλοντικών/ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων (κούνιες, τραμπάλες, μίνι τοξοβολία, δεντρόσπιτα/παρατηρητήρια κλπ. όλα από οικολογικά υλικά). Μάλιστα για αυτή την πρώτη φάση θα μπορούσε το όποιο αντίτιμο να έχει εκούσια μορφή μέσω της χρήσης αυτών των κατασκευών/δραστηριοτήτων κι όχι να εισπράττεται από κάθε πεζοπόρο περιηγητή. Σε επόμενη φάση θα μπορούσε το εγχείρημα να προχωρήσει και στο πιο «ορειβατικό» δύσβατο τμήμα μέσω του Ε4 μέχρι τα Πριόνια. Πρότασή μου ήταν να στηθεί και σταθμός πρώτων βοηθειών που να περιλαμβάνεται στην ανταποδοτικότητα του όποιου συμβολικού αντιτίμου.
Το σημαντικό είναι ότι όλα αυτά θα γίνονταν μέσα από την σύμπραξη ή κοινοπραξία Δήμου και Φορέα… κι όχι από ιδιωτικές εταιρείες! Δυστυχώς, το γραφειοκρατικό αλαλούμ στο θέμα αρμοδιοτήτων που παραμένει μέχρι σήμερα, δεν επέτρεψε τότε να υπάρξει συνέχεια κι όλα αυτά έμειναν ως πρόχειροι ανεπίσημοι σχεδιασμοί. Το θέμα σκόπιμα δεν έλαβε ποτέ καμία δημοσιότητα (πέρα από μερικές προφορικές αναφορές προθέσεων στην Δημοτική Επιτροπή Διαβούλευσης και σε κάποιες ημερίδες), γιατί πολύ απλά δεν υπήρχε τίποτε το ανακοινώσιμο. Τι να ανακοινωθεί, όταν το νομικό αλαλούμ δεν επέτρεπε να διασφαλιστεί η ανταποδοτικότητα υπηρεσιών. Προτιμήθηκε να περιμένουμε το προς υπογραφή Προεδρικό Διάταγμα που θα καθόριζε το νομικό πλαίσιο για τον Όλυμπο και να επανέλθουμε έχοντας πιο ξεκάθαρο τοπίο μπροστά μας. Το Π.Δ. βέβαια ακόμη υπογράφεται…!
Τι γίνεται όμως σήμερα; Το ακριβώς αντίθετο! Φτάσαμε να υπάρχει σε επίπεδο κεντρικής εξουσίας έτοιμο προσχέδιο ΚΥΑ (μόνο οι υπογραφές των υπουργών λείπουν!), με πλήρη τιμοκατάλογο εισιτηρίων (τιμή εκκίνησης 6€!) από όλες τις πιθανές «πύλες» ανάβασης στον Όλυμπο με πρόβλεψη ανάληψης των εισπράξεων από ιδιωτική εταιρεία, μετά από σύμβαση με τον Φορέα κλπ κλπ κι όλα αυτά χωρίς να έχει πάρει χαμπάρι κανείς(;) και κυρίως χωρίς το προσχέδιο να αναφέρει το βασικότερο: ποιες θα είναι οι ανταποδοτικές υπηρεσίες για ένα τόσο υπερβολικό αντίτιμο!
Και που είναι σε όλα αυτά οι ΟΤΑ (γιατί είναι τρεις οι Δήμοι που αγγίζει ο Εθνικός Δρυμός, σε μεγαλύτερο ποσοστό, βέβαια, τον δικό μας Δήμο) και ο Φορέας; Έχουν διακοσμητικό ρόλο ή εξελίσσονται απλώς σε εισπράκτορες ή μικρομετόχους στο… «νταβατζηλίκι». Γιατί εισιτήριο χωρίς συγκεκριμένες ανταποδοτικές υπηρεσίες είναι νταβατζηλίκι!
Μέσα σε όλα αυτά έχουμε και το έγγραφο του ΟΦΥΠΕΚΑ που προσπαθεί να διασκεδάσει εντυπώσεις. Γίνεται εκεί ατυχέστατη αναφορά/σύγκριση με την πρακτική του φαραγγιού της Σαμαριάς. Μα ακριβώς πρόκειται για προσεγμένη διαδρομή σε φαράγγι με αντίτιμο όχι στην είσοδο, αλλά μετά τα μισά της διαδρομής. Ανάλογη ήταν και η σκέψη για τον Ενιπέα και για αυτό την ανέφερα παραπάνω. Θεωρεί επίσης ο ΟΦΥΠΕΚΑ «βέλτιστη διεθνή πρακτική» την επιβολή εισιτηρίου σε προστατευμένες περιοχές, χωρίς να αναφέρει ότι αυτό δεν ισχύει στην πλειονότητα των περιπτώσεων, ενώ και όπου ισχύει, η ανταποδοτικότητα είναι ιδιαίτερα υψηλή και συγκεκριμένη και μάλιστα πολύ συχνά ο επισκέπτης έχει την επιλογή να την δεχθεί (πληρώνοντας ή όχι το αντίτιμο). Π.χ. επιλέγει ή όχι να πληρώσει την ασφαλιστική του κάλυψη σε περίπτωση ατυχήματος ή ασθένειας που θα απαιτήσει περίθαλψη ή και αεροδιακομιδή. Υπάρχει κάποια ανάλογη αναφορά στο προσχέδιο της ΚΥΑ; Ασφαλώς και όχι! Μόνο γενικόλογες μπουρδολογίες περί ανταποδοτικότητας προς όφελος δήθεν και της τοπικής κοινωνίας. Για το πώς θα επιτευχθεί αυτό ούτε μία κουβέντα!
Και θα αναρωτηθεί καλοπροαίρετα κανείς: Δηλαδή θέλουμε να συνεχιστεί αυτό το χάλι που επικρατεί τώρα; Αυτό το «μπάτε σκύλοι αλέστε»; Και βέβαια όχι! Προηγουμένως όμως πρέπει να αναλογιστούμε ότι για την οικτρή αυτή κατάσταση ευθύνεται σε σημαντικό βαθμό ένα άλλο χάλι ακόμη μεγαλύτερο, εκείνο των αλληλοσυγκρουόμενων αρμοδιοτήτων, όπου “χάνει η μάνα το παιδί και το παιδί τη μάνα”!!! Φυσική συνέπεια να μη μπορεί να υπάρξει ουσιαστικός έλεγχος και διαχείριση της κατάστασης, αφού ο φορέας/υπηρεσία που βλέπει ένα πρόβλημα, δεν έχει αρμοδιότητα να το λύσει, απευθύνεται λοιπόν σε έναν άλλον φορέα/υπηρεσία που έχει αρμοδιότητα, αλλά δεν έχει πόρους ή προσωπικό (ή και τα δύο) κ.ο.κ. Ελλάς το μεγαλείο σου! Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, τα περισσότερα από τα σοβαρά προβλήματα που υφίστανται σήμερα, λύνονται σχεδόν άμεσα με εντοπισμένες παρεμβάσεις του Κράτους και ασφαλώς με ενίσχυση αρμοδιοτήτων των Δήμων και του Φορέα -με τους απαραίτητους βέβαια πόρους από τον κρατικό κορβανά που πρέπει να συνοδεύουν τις αρμοδιότητες αυτές-. Δεν χρειάζονται “εισιτήριο” που στο κάτω-κάτω δεν διασφαλίζει και την επίλυση τους, ούτε βέβαια το όφελος της τοπικής κοινωνίας, για την οποία δήθεν κόπτονται…
Κλείνοντας, επιμένω ότι, σύμφωνα και με την πρόταση του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, η καλύτερη λύση για την αποτελεσματικότερη και πραγματικά επωφελή για την τοπική κοινωνία διαχείριση του Ολύμπου και της Παρολύμπιας περιοχής θα ήταν η θέσπιση ενός Ενιαίου Φορέα Διαχείρισης, όπου θα μετείχαν όλοι οι συναρμόδιοι (αλλά με αλληλοσυγκρουόμενες αρμοδιότητες σήμερα) Φορείς και Υπηρεσίες (ΟΤΑ, Αρχαιολογική Υπηρεσία, Δασαρχείο κλπ) για οριστικό (επιτέλους) σχεδιασμό και άμεση αντιμετώπιση των όποιων ζητημάτων προκύπτουν. Αυτός ο Ενιαίος Φορέας θα νομιμοποιούνταν να κάνει Διαβούλευση με την τοπική κοινωνία και να αποφασίσει για τους τρόπους ανάπτυξης της περιοχής με παράλληλη προστασία του βουνού και της μοναδικότητας του.
Υ.Γ: Πιστεύει άραγε κανείς ειλικρινά ότι όλη αυτή η ενασχόληση των τελευταίων ημερών γύρω από το συγκεκριμένο θέμα θα είχε ποτέ ξεκινήσει και πάρει τόσο μεγάλη διάσταση, αν δεν προηγούνταν η αποκάλυψή του;
Σε ευχαριστούμε Ε.Τ.Ο.!
Νίκος Λάππας*
* πρώην δημοτικός σύμβουλος, αντιδήμαρχος και αναπληρωτής δήμαρχος Δίου-Ολύμπου