δεν είναι δα και τίποτα φοβερό να σιωπήσουμε μερικά λεπτά – είναι?
Για δεύτερη φορά φέτος, στην Θεσσαλονίκη, πέντε Επιτάφιοι της πόλης θα συναντηθούν, μετά την περιφορά τους, στην Πλατεία Αριστοτέλους. Περιφορά και συναντήσεις Επιταφίων γίνονται παραδοσιακά και σε άλλα μέρη της Ελλάδας, όχι πολλά, όπως στη Χίο και στην Πάρο, στην Κωνσταντινούπολη, όταν υπήρχαν πολλοί Επιτάφιοι. Και γίνονται και στο Λιτόχωρο, ίσως για περισσότερα χρόνια απ’ οπουδήποτε αλλού στην Ελλάδα.
Κι αυτό είναι σημαντικό και γιατί όλο και περισσότεροι το ανακαλύπτουν και επιλέγουν να περάσουν το Πάσχα τους εδώ, ψάχνοντας το αυθεντικό και το γνήσιο, το παραδοσιακό και πηγαίο που θα τους βοηθήσει να ζήσουν με την ανάλογη κατάνυξη την Μεγάλη Βδομάδα, την κορύφωση των Παθών και την Ανάσταση του Χριστού.
Τι συμβαίνει όμως στην πραγματικότητα; Μπορεί να πει κάποιος, απροβλημάτιστα, “συμβαίνει και σήμερα ό,τι συνέβαινε και 100 χρόνια πριν” και έχει δίκιο, εν μέρει. Μπορεί οι ενορίες μας και οι Επιτάφιοι μας να είναι πια τρεις, αλλά αυτό λίγο διαφέρει απ’ ότι συνέβαινε Πάσχα στο Λιτόχωρο, 100 χρόνια πριν. Αυτό που διαφέρει σε σχέση με το παρελθόν το ζω και το καταγράφω τα τελευταία χρόνια, προς μεγάλη μου απογοήτευση. Τόση -απογοήτευση- που τα δύο τελευταία χρόνια, κατέγραψα τα όσα συμβαίνουν βράδυ Μεγάλης Παρασκευής στο Παζάρι, αλλά δεν βρήκα την δύναμη να το δημοσιεύσω…
Το βίντεο -ξέρετε- είναι πιστή καταγραφή και αναπόδραστη αποτύπωση. Κι αυτό που αποτυπώνει τα τελευταία χρόνια, βράδυ Μεγάλης Παρασκευής, στο Παζάρι, είναι μια εξαιρετικά όμορφη εικόνα, ένα σκηνικό σπάνιο και πολύ πασχαλινό, ΑΛΛΑ ταυτόχρονα και έναν απαράδεκτο, ανυπόφορο ήχο, δυστυχώς ήχο πραγματικό, αποτέλεσμα της πραγματικότητας. Κι η πραγματικότητα είναι μία: συρρέουμε στο Παζάρι, για ίδιους ή διαφορετικούς λόγους ο καθένας μας, πάμε για την συνάντηση των Επιταφίων -μαζί με τους επισκέπτες μας- κι εκεί, χωρίς μεγάλη προσπάθεια, καταφέρνουμε να καταστρέψουμε και την συνάντηση και την ατμόσφαιρα της κατάνυξης και την τιμή στον Σταυρωμένο που παραδόθηκε στον Θάνατο. Κι όλα αυτά με το να μουρμουρίζουμε και να συζητάμε, να μιλάμε στα κινητά και στον διπλανό μας, να ΜΗΝ σιωπούμε για κείνα τα ελάχιστα λεπτά του μοναδικά παραδοσιακού τελετουργκού, με τον παπά και τις χορωδίες. Ενώ θα ‘ταν τόσο τέλεια όλα αυτά και θα εντυπωσίαζαν τους πάντες, αν απλώς σιωπούσαμε για λίγο ή αν ψάλλαμε και μείς μαζί με τους χορωδούς.
Πάντα γέμιζε το Παζάρι, το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, για την συνάντηση των Επιταφίων. Ακόμη κι όταν … χιόνιζε. Και -δεν ξέρω πως- με το που ακουγόταν η φωνή του παπά, εκείνη η απίστευτη φωνή-κραυγή του αείμνηστου Ιωάννη Καλιακούδα, χωρίς μικρόφωνο και ενισχυτές… σωπαίναμε όλοι, σιωπή έπεφτε σαν πέπλο κι όταν οι χορωδοί “έμπαιναν” σπρωγμένοι από άπασες τις γενεές, … γλυκαίναμε όλοι, σκύβαμε κεφάλια και όταν τα ξανασηκώναμε, πάλι ψιθυριστά ανταλλάσσαμε το “Καλή Ανάσταση” στο δρόμο για το σπίτι.
Το Παζάρι θα γεμίσει και φέτος. Από το έδαφος, ως τα τελευταία πατώματα και μπαλκόνια. Κόσμος πολύς θα “πάει στους Επιτάφιους”. Κι από κάποια γωνιά θα παρακολουθεί ο παπα-Γιάννης και θα απογοητεύεται… περισσότερο κι από τότε που εισήλθον αι αίγαι εις τον περίβολον του ναού και έφκιασαν το χορτάρ’… γδούπ’…
Συγκρατηθείτε φέτος. Για τους Επιταφίους πάμε στους Επιταφίους. ‘Όλα τ’ άλλα, αφήστε τα μακριά για λίγα λεπτά. Ας κάνουμε… σιωπή. Θα περάσουμε καλύτερα όλοι μας: κι οι ευλαβείς και οι τυπικώς προσερχόμενοι.
Καλή Ανάσταση (αλλά… κάντε και κάτι).-
