Μια διαβούλευση που “σέρνεται” χρόνια, έφτασε να περιέχει δόμηση εκτός σχεδίου πόλεως. Όχι για κάποια άλλη περιοχή, αλλά για τον Όλυμπο και ζώνη που φτάνει ως τα όνειρά τους: τα 2000 μέτρα υψόμετρο. Το πρώτο βήμα έγινε και εντός των ημερών μπορεί να γίνει το δεύτερο και καίριο.
Τα λάθη και οι απαράδεκτες καθυστερήσεις δεκαετιών, πρόκειται να αποκτήσουν την μέγιστη νομική ισχύ και να αποτελέσουν τον κανόνα διαχείρισης και προστασίας του Ολύμπου, αν η προσπάθεια κάποιων βρει χώρο στο υπό κατάρτιση Προεδρικό Διάταγμα. Οι καθυστερήσεις έδωσαν χρόνο στη διαστρέβλωση και το παρασκήνιο και τα λάθη όταν δεν διορθώνονται, άμεσα και από ειδικούς, οδηγούν σε πλήρη καταστροφή.
Το πρώτο βήμα έγινε. Επίσημο έγγραφο του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Ολύμπου καταγράφει την πρόθεση δημιουργίας Δ΄ Ζώνης στην οποία –κατά πάσα πιθανότητα- θα επιτρέπεται η δόμηση με το καθεστώς του εκτός σχεδίου!!! Ενώ η διαβούλευση δεν έχει ολοκληρωθεί –αν και καθυστέρησε ήδη 4 χρόνια- ο Φορέας Διαχείρισης με το πρόσχημα να προλάβει μια ακόμη διορία της UNESCO για τα όσα αφορούν το πρόγραμμα «Άνθρωπος και Βιόσφαιρα», έστειλε τα απαραίτητα γι’ αυτό στοιχεία στο διεθνή οργανισμό, καταγράφοντας την «προτεινόμενη ζώνη Δ» και συνοδεύοντας την αναφορά με χάρτη.
Στη μόνη συζήτηση που έγινε στο ΔΣ του Φορέα Διαχείρισης πριν την απάντηση στην UNESCO, εμφανίστηκε και η – από τη Θεσσαλία- προτεινόμενη Δ΄ Ζώνη να καλύπτει εδάφη ως και 2.000 υψόμετρο!!! Μια ζώνη που περιέχει και το ΚΕΟΑΧ. Στη συζήτηση που ακολούθησε, ο περιφερειακός σύμβουλος Θεσσαλίας και εκπρόσωπος της Περιφέρειας στο ΔΣ του Φορέα, Απόστολος Μπέμπης, δέχτηκε τις αντιρρήσεις πολλών από τα υπόλοιπα μέλη και αναγνωρίζοντας ίσως την ανεξήγητη επιλογή… ζήτησε να καθοριστεί το υψόμετρο αυτό με τον πλέον επιστημονικό τρόπο: «Στα πόσα να τη βάλουμε; Θέλετε να τη βάλουμε στα 1500;». Στη συνέχεια, όταν η Δ’ Ζώνη ως τα 2000μ υψόμετρο φάνηκε να μην «περνάει», ο κος Μπέμπης παρουσίασε δυο εναλλακτικές προτάσεις, αν και ως εκείνη την ώρα επέμενε ότι το κύριο θέμα είναι η προστασία, όχι η οικοδόμηση. Παρά το γεγονός ότι η συνεδρίαση αυτή δεν κατέληξε σε ψηφοφορία και αποφασίστηκε να συνεχιστεί, στο μεσοδιάστημα ο Φορέας έστειλε την απάντηση στην UNESCO με την Δ΄ Ζώνη να φαντάζει ως το νέο, νεωτεριστικό στοιχείο που δικαιολογεί την πολυετή καθυστέρηση . Απαντώντας στο προκαθορισμένο ερωτηματολόγιο του διεθνούς οργανισμού, ο Φορέας Διαχείρισης αναφέρει στοιχεία που μόνο προβληματισμό μπορούν να προκαλέσουν. Υπάρχει αναφορά στα ουκ ολίγα καθήκοντα του Φορέα αλλά καμία αναφορά –φυσικά- στα πάμπολλα επίσης προβλήματα που δημιουργεί κυρίως η υποχρηματοδότησή του, η υποστελέχωσή του και η επάνδρωση του ΔΣ του από αιρετούς και υπηρεσιακούς παράγοντες των οποίων η επιστημονική κατάρτιση δεν είναι απαραίτητη. Η δε αναφορά στη Ζώνη Δ΄ είναι ολιγόλογη και φυσικά δεν φαίνεται πουθενά η διάθεση πολλών να επιτρέψουν τη δόμηση με το καθεστώς του εκτός σχεδίου, όπως περιγράφηκε και σε πανηγυρικό δελτίο Τύπου του περιφερειακού συμβούλου κου Μπέμπη. Ο Φορέας είχε ήδη στείλει στους αρμόδιους για το πρόγραμμα της UNESCO και του Υπουργείου Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στις 9 Ιουλίου 2015, την επιστημονική τεκμηρίωση για την Ζώνη Δ. Στο έγγραφο αυτό περιέχονται και οι προτάσεις για τη νέα ζώνη:
Β) Οι προτεινόμενες επιτρεπόμενες χρήσεις για την περιοχή και άξονες ανάπτυξης και
Διαχείρισης είναι οι εξής:
- Προώθηση παραδοσιακών ασχολιών όπως της αειφορικής κτηνοτροφίας και γεωργίας.
– Ενδεικτικά αναφέρουμε πως η ενίσχυση της εκτατικής κτηνοτροφίας μπορεί να συμβάλλει αφενός στην υποβοήθηση του προστατευτέου αντικειμένου, προσφέροντας τροφή στα μεγάλα αρπακτικά πουλιά και θηλαστικά, και αφετέρου στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής, μέσω συστήματος χορήγησης οικολογικού σήματος ποιότητας και προέλευσης (π.χ.φέτα, κατσικάκι Ολύμπου). Η ανάπτυξη αυτών των επαγγελμάτων μπορεί να υποβοηθήσει έμμεσα και στην άνθηση και των σχετικών μεταποιητικών κλάδων (π.χ. μεταποίηση, τυποποίηση, μεταφορά).
– Αντίστοιχα, η ενίσχυση της καλλιέργειας των αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών που ήδη καλλιεργούνται σε θέσεις της προτεινόμενης Δ’ Ζώνης αφενός θα συμβάλλει στην οικονομική ενίσχυση του εισοδήματος των τοπικών γεωργών, και αφετέρου αναμένεται να περιορίσει τα περιστατικά παράνομης συλλογής φυτών για εμπόριο. - Ανάπτυξη οικοτουρισμού και εναλλακτικών μορφών τουρισμού
(φυσιολατρικού, ορειβατικού, θρησκευτικού, κτλ) με την δημιουργία κατάλληλων δομών και δράσεων. Ο άξονας αυτός περιλαμβάνει μεταξύ των άλλων:
– την κατασκευή και χωροθέτηση υποδομών για την εξυπηρέτηση, φιλοξενία και υποδοχή επισκεπτών, και
– την οργάνωση δικτύου μονοπατιών και διαδρομών, οι οποίες θα συνδέουν τη Δ’ Ζώνη με τις υπόλοιπες ζώνες της ΠΠ. - Προώθηση επιστημονικής έρευνας για την καλύτερη προστασία και διαχείριση του προστατευτέου αντικειμένου.
Ενίσχυση της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης/ευαισθητοποίησης και καλλιέργεια σχέσεων δικτύωσης με άλλους φορείς και οργανισμούς εντός και εκτός της χώρας.
Στη συνέχεια το έγγραφο αναφέρεται στο σύννομο των προτάσεων, παραπέμποντας στη σχετική νομοθεσία:
4.Νομική πρόβλεψη
Σύμφωνα με τον Νόμο 3937/2011«Διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις», προβλέπεται ο χαρακτηρισμός περιφερειακών ζωνών προστασίας εντός των φυσικών πάρκων ως εξής:
«Για τη σαφή και κατανοητή από όλους τους χρήστες των περιοχών αυτών προστασία και διαχείριση μπορεί να προβλέπεται η οριοθέτηση ζωνών προστασίας μέσα στα φυσικά πάρκα και ο καθορισμός ικανής έκτασης απόλυτης προστασίας ή προστασίας της φύσης (πυρήνας). Ο καθορισμός ζωνών προστασίας και ανάπτυξης, περιφερειακών του πυρήνα, που οριοθετούνται σαφώς, ο οποίος τεκμηριωμένα δεν αντιβαίνει στους στόχους προστασίας των περιοχών αυτών, με κλιμάκωση του βαθμού προστασίας, γίνεται πάντα
με γνώμονα την ολοκληρωμένη προστασία των προστατευτέων οικολογικών
ή άλλων φυσικών αξιών» (Άρθρο 5 παρ. 3.ζ.).
Προηγουμένως, καταγράφει τον φυσικό πλούτο του Ολύμπου σε σχέση μες τις ζώνες προστασίας και τα είδη χλωρίδας και πανίδας υπάρχουν στις ζώνες αυτές. Το ερώτημα που προκύπτει είναι πως όλα τα παραπάνω συνάδουν με την ύπαρξη ζώνης που και τη δόμηση θα επιτρέπει, τόσο κοντά σε ζώνες προστασίας και τον απόλυτο πυρήνα και πως οι ανθρώπινες δραστηριότητες συνάδουν με το πνεύμα προστασίας; Ειδικά σε ότι αφορά την πρόταση της Περιφέρειας Θεσσαλίας έγινε λόγος για δημιουργία και υποδομών για βιοτεχνικές δραστηριότητες στη Ζώνη Δ. Και υποδομών …οικοτουρισμού (!!!) σαν κάτι να επιβάλλει οι υποδομές αυτές να δημιουργηθούν σε μεγάλο υψόμετρο και τόσο κοντά σε πυρήνα εθνικού δρυμού, λες και ο πυρήνας θα μείνει αλώβητος από τη συγκεκριμένη γειτνίαση. Η διεθνής πρακτική επιβάλλει το ακριβώς αντίθετο: και μεγέθυνση των ζωνών απόλυτης προστασίας και ενίσχυση των ζωνών που τις περιβάλλουν για να μη δέχονται οι σκληροί πυρήνες απευθείας πίεση από τον άνθρωπο. Από τη στιγμή που δεν υπάρχει στην περιοχή του Ολύμπου κάποια αξιοσημείωτη –καν- αύξηση του πληθυσμού, σε τι εξυπηρετεί η δόμηση εκτός σχεδίου πόλης; Αν υπάρχουν ανάγκες στέγασης …αυτές θα ικανοποιηθούν με κατοικίες σε μεγάλο υψόμετρο μέσα σε ζώνη προστασίας και εκτός των υπαρχόντων οικισμών; Σε τι θα ωφελήσει τον ….οικοτουρισμό, το χτίσιμο ακόμη περισσότερων καταλυμάτων εκεί που η ύπαρξή τους θα καταργεί την ομορφιά και την υγεία του βουνού-οικοσυστήματος; Ερωτηματικά προκύπτουν και για το πώς ο Φορέας Διαχείρισης ΕΔ Ολύμπου υιοθέτησε πολλά από τα παραπάνω, τα ενέταξε στις προτάσεις για το Προεδρικό Διάταγμα και επέλεξε να αποκτήσουν υπόσταση με ένα κείμενο τόσο σημαντικό, όσο η απάντηση προς την UNESCO.
Με το πρόσχημα της πίεσης χρόνου για την απάντηση προς το διεθνή οργανισμό και την κατάρτιση του Προεδρικού Διατάγματος, είναι φανερό πια ότι κάποιοι επιχειρούν να χτίσουν τον Όλυμπο και να επεκτείνουν κι εκεί τις απόψεις τους περί ανάπτυξης και προόδου, με κύριο όχημα τον τουρισμό. Τα αποτέλεσμα της δράσης τους και της διακυβέρνησής τους είναι φανερά στην Πιερία και τη Λάρισα: πολυκατοικίες και άναρχη-παράνομη δόμηση …ως το κύμα. Και μετά προσπάθεια αυτή η εικόνα να πουληθεί ως το τουριστικό προϊόν με το γνωστότερο brand name στον πλανήτη: όρος Όλυμπος, βουνό των θεών, διακοπές όλο το χρόνο, κτλ. Το πώς αυτό συνάδει με τη δημιουργία χιλιάδων παραθεριστικών κατοικιών είναι γνωστό από την ελληνική πρακτική. Δεν συνάδει, αλλά πολλοί αποκτούν εξοχικά και επιχειρήσεις.
Ταυτόχρονα, είναι ήδη δεδομένη προσπάθεια της Περιφέρειας Θεσσαλίας να επιβάλλει και Δ΄ Ζώνη και το καθεστώς της με το περιεχόμενο που περιγράψαμε ήδη σε δυο ρεπορτάζ. Δεδομένες είναι επίσης οι άριστες σχέσεις συνεργασίας Αντιπεριφέρειας Πιερίας/Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και του Δήμου Δίου-Ολύμπου με την Περιφέρεια Θεσσαλίας, αλλά και το Δήμο Τεμπών*. Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι στις τελευταίες –πολλές- συνεδριάσεις του ΔΣ του Φορέα, ο εκπρόσωπος της μακεδονικής Περιφέρειας απουσίαζε, «αφήνοντας το δρόμο ανοιχτό» στην εκπροσώπηση της θεσσαλικής Περιφέρειας.
Η ΕτΟ ζήτησε την άποψη της Αντιπεριφερειάρχου Πιερίας, για τα περί Δ΄ Ζώνης, στις 26 Σεπτέμβρη 2015, μέρες μετά την τελευταία συνεδρίαση του ΔΣ του Φορέα. Ανεπίσημα, η Αντιπεριφέρεια απάντησε ότι δεν θα επιτρέψει καμία αδικία σε βάρος της Πιερίας, εστιάζοντας στο γεγονός των πιθανών αντιδράσεων αν αποκτήσει δικαίωμα να χτίζει τον Όλυμπο η Λάρισα και όχι η Πιερία!!! Και χθες ζητήθηκε από την Σοφία Μαυρίδου να απαντήσει σε συγκεκριμένα ερωτήματα για πολλά απ τα παραπάνω, αλλά –όπως και στο παρελθόν και για άλλα θέματα- δεν υπήρξε καμία ανταπόκριση. Να σημειώσουμε ότι η Αντιπεριφέρεια διαθέτει πολύ δραστήριο Γραφείο Τύπου που ενημερώνει τα Μέσα για πάμπολλα θέματα και δραστηριότητες της Αντιπεριφερειάρχη. Πρόσφατα ενημέρωσε το αναγνωστικό κοινό και για τη συνάντηση-συνεργασία της κας Μαυρίδου με την πρόεδρο του ΕΟΣ Λιτοχώρου. Και γι΄ αυτό δεν πήραμε καμία απάντηση, μετά δυο συναντήσεις τους. Η πρόεδρος του ΕΟΣ Λιτοχώρου και μέλος του ΔΣ του Φορέα εξέφρασε την αντίθεσή της στα όσα προωθεί η Περιφέρεια Θεσσαλίας και –σύμφωνα με πληροφορίες- δέχτηκε ισχυρό «μασάζ» στη συνάντηση αυτή, από την κα Μαυρίδου, προκειμένου να αλλάξει στάση. Όλα αυτά όμως θα διαφανούν στη συνεδρίαση του ΔΣ του Φορέα, τη Δευτέρα 12 Οκτώβρη 2015, όπου θα συζητηθεί το θέμα προκειμένου να καταλήξει ο Φορέας στις παρατηρήσεις που θα στείλει στο Υπουργείο για το τελικό προσχέδιο του Προεδρικού Διατάγματος. Επίσης σύμφωνα με πληροφορίες, ο Δήμος Δίου-Ολύμπου πρόκειται να προσέλθει με τις προτάσεις που είχε επισημοποιήσει με απόφαση του Δημοτικού του Συμβουλίου της 9ης Νοεμβρίου 2011 και θα εξετάσει κάθε απόκλιση απ’ τα ήδη συμφωνημένα και την προστασία του Ολύμπου συνολικά και ειδικά την καθιέρωση Δ’ Ζώνης. Θα καταβληθεί προσπάθεια να εξετασθεί το θέμα σφαιρικά και όχι με βάση κατάτμηση του Ολύμπου σε περιοχές και δικαιοδοσίες, όπως χαρακτηριστικά επεσήμανε στέλεχος της διοίκησης του Δήμου, στην ΕτΟ.
(*) Οι δυο Περιφέρειες προσπαθούν εδώ και χρόνια να κατασκευάσουν γέφυρα μέσα σε χαρακτηρισμένο υδροβιότοπο, στο Παπαπούλι Νέων Πόρων. Η προσπάθεια ήταν ιδιαίτερα απαιτητική για την Αντιπεριφέρεια Πιερίας, αφού –ως μια παγκόσμια πρωτοτυπία- ο υδροβιότοπος είναι προστατευόμενος στο Πιερικό του μέρος και απροστάτευτος στο Θεσσαλικό. Η αδειοδότηση της γέφυρας απορρίφθηκε απ’ όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες και η τρίχρονη επιμονή της Αντιπεριφέρειας δημιούργησε μόνο ευθύνες που θα αναδείξουμε σε επόμενο ρεπορτάζ. Σε μια τελευταία προσπάθεια «ν’ αγιάσει το γεφύρι», ο Δήμος Δίου-Ολύμπου, παραβλέποντας παλιότερη απόφαση, μεθόδευσε απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου –δεύτερη παγκόσμια πρωτοτυπία- με την οποία χαιρετίζεται η κατασκευή της γέφυρας, όποτε και από όποιον γίνει!!! Η Περιφέρεια Θεσσαλίας θέλει και επιμένει να κατασκευάσει το γεφύρι και αναμένει τώρα «την απελευθέρωση του χώρου», όπως πρόσφατα ενημέρωσε την ΕτΟ ο Περιφερειάρχης, κος Αγοραστός. Ιδιαίτερη προσπάθεια καταβάλλετε για να πειστεί ο κόσμος –αλλά περισσότερο οι υπηρεσίες- ότι οι περιβαλλοντικοί νόμοι μπορούν να παραβλέπονται για χάρη των συμφερόντων των κοινωνιών, όπως υποστήριξαν αιρετοί κι απ’ τις δυο περιοχές σε Γενική Λαϊκή Συνέλευση. Οπότε… γιατί δεν νομοθετούμε για τον Όλυμπο με βάση τις ανάγκες των κατοίκων του; Γιατί να ληφθεί υπ’ όψιν η τύχη του βουνού-οικοσυστήματος;;;
