και πρώτη γυναίκα καθηγήτρια της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών της Αθήνας
Μαρίνα Λαμπράκη – Πλάκα
Αρκαλοχώρι, 1939 – Αθήνα, 13 Ιουνίου 2022
Δήλωση της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου
για την Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα
Δευτέρα, 13 Ιουνίου 2022
Με βαθιά θλίψη και συγκίνηση αποχαιρετώ την Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, την αρχαιολόγο, την ιστορικό τέχνης, την καθηγήτρια, την ακάματη εργάτρια για τη συντήρηση και ανάδειξη της ελληνικής ζωγραφικής, εκείνη που ποτέ δεν έπαψε «να ονειρεύεται ρεαλιστικά».
Τριάντα χρόνια στο τιμόνι του πιο σημαντικού μουσείου της χώρας, της Εθνικής Πινακοθήκης, επιτυγχάνοντας, μέσα από μεγάλα εκθεσιακά γεγονότα να ενισχύσει τη δημοτικότητά της και να δημιουργήσει έναν σταθερό πυρήνα επισκεπτών, ευτύχησε, μετά από συνεχείς προσπάθειες, να την δει να αναγεννάται, να εκσυγχρονίζεται μουσειολογικά και αισθητικά, να ανοίγεται στο κοινό όπως το επιδίωξε σε όλη τη μακρά της θητεία: σαν ένας τόπος γνώσης, πνευματικής ανάτασης, αισθητικής καλλιέργειας, εμβάθυνσης στο καλλιτεχνικό συμβάν. Έχοντας αφιερώσει τη ζωή της στην προώθηση της ελληνικής τέχνης και την ανάδειξη των δεσμών και των παραλληλιών της με τα διεθνή ρεύματα, τόσο ως διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης όσο και με το πλούσιο επιστημονικό, συγγραφικό και διδακτικό της έργο, η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα αφήνει πλούσια παρακαταθήκη, αλλά και μεγάλο κενό. Έλεγε συχνά ότι είναι συμφιλιωμένη με την ιδέα της λήθης, ωστόσο η γόνιμη παρουσία της, το πάθος της, η ενέργειά της, δεν θα επιτρέψουν στη σκόνη του χρόνου να θαμπώσει την ανεξίτηλη σφραγίδα της.
Καλό ταξίδι, Μαρίνα.
Συλλυπητήρια δήλωση της ηγεσίας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού
για την απώλεια της Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα
Μόλις πληροφορήθηκε την απώλεια της Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα, η Υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Με πραγματική οδύνη αποχαιρετούμε τη Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα, τη γυναίκα που αφιερώθηκε ολόψυχα, επί 30 χρόνια, στην Εθνική Πινακοθήκη, στην Τέχνη, στους Ελληνες δημιουργούς. Το πάθος και η αγάπη της για την τέχνη την οδήγησαν σε μια δυναμική πορεία, σε ένα μεγάλο ταξίδι ζωής, από το Αρκαλοχώρι, με τον σύντροφό της Δημήτρη Πλάκα, στην τάξη του Παντελή Πρεβελάκη, και από εκεί στο Παρίσι, στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών ως η πρώτη γυναίκα καθηγήτρια.
Από το 1992, ως Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης, υπήρξε η κινητήρια δύναμή της. Οργάνωσε μεγάλες εκθέσεις, κορυφαία πολιτιστικά γεγονότα, όπως την ιστορική πλέον έκθεση του El Greco. Μετέτρεψε το Μουσείο σε μια εξωστρεφή Πινακοθήκη, κέντρο της Ελληνικής Τέχνης, με διεθνείς συνεργασίες, ανοιχτό σε όλο τον κόσμο.
Εκανε προσιτό στον κόσμο τον Βρυζάκη, τον Λύτρα, τον Ιακωβίδη, τον Μόραλη, τον Γκίκα, τον Τέτση. Πάντοτε παρούσα και δραστήρια, ξεναγούσε η ίδια τους επισκέπτες με τον γοητευτικό της λόγο. Ηταν από τους πρώτους επικεφαλής πολιτιστικών οργανισμών που είχε μιαν άλλη αντίληψη για την επικοινωνία της τέχνης με το κοινό. Μέχρι και την τελευταία στιγμή, ετοίμαζε με την αγάπη και τη φροντίδα, που την χαρακτήριζαν, την αναδρομική έκθεση του Κωνσταντίνου Παρθένη.
Είναι πραγματικά σπουδαίο το έργο της στα 30 χρόνια που διηύθυνε την Εθνική Πινακοθήκη. Ιδρυσε νέα παραρτήματα, στην Κέρκυρα, το Ναύπλιο, το Μουσείο Καπράλου στην Αίγινα, τη Γλυπτοθήκη στο Αλσος Στρατού.
Με την Μαρίνα συνεργαστήκαμε στενά περίπου μια δεκαπενταετία. Αμέτρητες ώρες συζητήσεων από τις πρώτες ιδέες για την επέκταση της Πινακοθήκης, για τα Παραρτήματα, για το Μουσείο Καπράλου. Οταν καθόμαστε μαζί στο Συμβούλιο Μουσείων, με προμήθευε με άπειρα σκίτσα, σχετικά με τα θέματα που συζητούσαμε. Πολλές οι εκτενείς, πάντα χειρόγραφες καλλίγραφες επιστολές της, για οτιδήποτε αφορούσε στο μέλλον της Πινακοθήκης Μαζί, δουλέψαμε σκληρά, περνώντας αμέτρητες ώρες στο εργοτάξιο, για να ολοκληρώσουμε το μεγάλο έργο της ανακαινισμένης Εθνικής Πινακοθήκης. Μοιραστήκαμε σκέψεις και αγωνίες μέχρι να φθάσουμε στην 24η Μαρτίου 2021. Είναι πραγματικά ευτύχημα, ότι είδε τη νέα Εθνική Πινακοθήκη να αποδίδεται στο κοινό ολοκληρωμένη. Ενα σύγχρονο μουσείο, που απολαμβάνουν πλέον χιλιάδες επισκέπτες.
Της οφείλουμε ένα μεγάλο ευχαριστώ για την αφοσίωση, τη δημιουργικότητα και την αγάπη που έδειξε όλα αυτά τα χρόνια στην Πινακοθήκη, στην Τέχνη, στην Ελλάδα.
Προσωπικά την ευχαριστώ για τη φιλία της και τα μαθήματα τέχνης, που μας προσέφερε απλόχερα, γοητευτικά, αξέχαστα. Θερμά συλλυπητήρια στους οικείους και τους φίλους της».
Ανακοίνωση του Τομέα και του Τμήματος Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία,
για την απώλεια της Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα
Μια επιφανής και δυναμική γυναίκα η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα δεν είναι πια μαζί μας. Ιστορικός τέχνης, Ομότιμη Καθηγήτρια της Ιστορίας της Τέχνης στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, αρχαιολόγος, αλλά και η μακροβιότερη Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης με το πλούσιο συγγραφικό έργο, αποτελούν κάποιους μόνο από τους τίτλους στο πολύπλευρο και σύνθετο βιογραφικό της. Η διοργάνωση και η επιμέλεια σημαντικών εκθέσεων ξένων, όσο και Ελλήνων καλλιτεχνών έχουν συνδεθεί διαχρονικά με το όνομα της Μαρίνας Λαμπράκη-Πλάκα που φεύγει αφήνοντας σημαντικό έργο στο πεδίο του πολιτισμού. Θερμά συλλυπητήρια στην οικογένεια της, στους οικείους της και στους συνεργάτες της.
