μα… τι να κάνουν που δεν υπάρχει διαταγή να επιτεθούμε;!…”
Η μαρτυρία του Ελευθέριου Ελυθεριάδη για την πρώτη μέρα του πολέμου που ακολούθησε το “ΟΧΙ” στην Ιταλία και τον φασισμό, όπως την κατέγραψε στο ημερολόγιό του.
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΑΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΟ-ΙΤΑΛΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ ΤΟΥ ’40
ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗ – ΑΝΘ/ΓΟΥ ΠΕΖΙΚΟΥ Τ.Τ. 518
«Ξυπνήσαμε, με σφοδρό καταιγισμό πυροβολικού. Στην αρχή, οι κρότοι ήταν υπόκωφοι. Τώρα, δυναμώνουν.
Τη στιγμή που σημειώνω τούτες τις γραμμές, ο καταυλισμός είναι ανάστατος. Οι στρατιώτες, μοιάζουν με κουρδισμένες μηχανές κι οι αξιωματικοί, σωστά νευρόσπαστα. Όλοι κόβουν κλαδιά, για να καμουφλάρουν τ’ αντίσκηνά τους, από το φόβο της αεροπορίας.
Η διαταγή, απαγορεύει συγκεντρώσεις. Όλοι, να τρυπήσουν μέσα σε θάμνους, με τους γυλιούς έτοιμους, για τυχόν ξαφνική μετακίνηση…
Τρέχω να σημειώσω στο ημερολόγιό μου, τούτες τις γραμμές, με ξέχωρο παλμό. Από εδώ και πέρα, δεν ξέρω, πόσο θα ζήσω ακόμα. Ο πόλεμος, άρχισε! Οι πιθανότητες να πεθάνω, αυξάνονται πολύ. Ίσως και τώρα… δυνατόν σε λίγο… μπορεί αύριο…
Οι διαδόσεις, οργιάζουν. Στην Αθήνα, λέει, ρίξαμε δύο αεροπλάνα!…
Το 27ο Σύνταγμα Κοζάνης, μπήκε στο Ιταλικό έδαφος!…
Το ηθικό των ανδρών, είναι ατσάλινο. Θέλουν να σκίσουν τους Ιταλούς, σαν σαρδέλες… να τους ρίξουνε στη θάλασσα, μα, τι να κάνουν που δεν υπάρχει διαταγή να επιτεθούμε;!…
Η προφορική εφημερίδα του «πρακτορείου Αρβύλα», οργιάζει σε ανακοινωθέντα. Όλα τ’ αντίσκηνα, γίνανε στρατηγεία και πρακτορεία ειδήσεων…
-Τα μάθατε; Σπουδαία νέα. Το πυροβολικό μας από την «Κόττα», έκαψε τρία χωριά και το Ιταλικό Τελωνείο της Κρυσταλλοπηγής. Διέλυσε μια Ιταλική διλοχία. Οι άλλοι Ιταλικοί λόχοι, πανικόβλητοι, αυτοδιαλύονται…
-Άλλο; Άλλο;
-Τι άλλο; Δεν σου φτάνουνε τούτα; Μπας και θέλεις, από την πρώτη μέρα, να πέσουνε όλοι οι Ιταλοί στη θάλασσα, πριν τους κυνηγήσουμε;
-Αφού δεν μας αφήνει το στρατηγείο μας να κάνουμε «γιουρούσι»;!…
-Πού να μάθετε και το άλλο;! Τώρα μας τη φέρανε, την είδηση τούτη, οι ημιονηγοί, που ήρθαν από τη Μεραρχία!
-Τι; Τι; Λέγε γρήγορα, να πάω να το πω του διμοιρίτη μου.
-Το 27ο Σύνταγμά μας, προχώρησε 50 χιλιόμετρα από τα σύνορά μας… Το 42ο Ευζώνων, μπήκε 9 χιλιόμετρα μέσα, από την «Ιεροπηγή»… Η Αγγλική αεροπορία, βομβάρδισε το Δυρράχιο και η… Ρωσία (αυτό είναι το σπουδαιότερο!!!) υποσχέθηκε να ενισχύσει την Ελλάδα με τρόφιμα, αεροπορία και πυρομαχικά. (Ο πεινασμένος, καρβέλια ονειρεύεται!!!). Το ’πε κι ο ταγματάρχης, που τ’ άκουσε ο… ίδιος, με τ’ αυτιά του!…
Το μακελειό του πολέμου, αρχίζει από σήμερα. Ο Θεός να βάλει το χέρι του!…»
Στη μνήμη του Μαθιού, του Αλεφαντή, του Μίσκα, του Γκουμένη, του Δελή, του Αρβανίτη, του Γκάτσιου, του Γκουλουμπάνη κ.ά. Στη μνήμη όσων «μείνανε παντοτινοί φρουροί της τιμής των όπλων της Πατρίδας, στην Αλβανία…
«Τ Ο Ι Σ Κ Ε Ι Ν Ω Ν Ρ Η Μ Α Σ Ι Π Ε Ι Θ Ο Μ Ε Ν Ο Ι»
σημ.Ε τ Ο:
Ο σφοδρός βομβαρδισμός από το πυροβολικό ή την αεροπορία ή και τα δύο είναι η συνηθισμένη προπαρασκευή κάθε επίθεσης, με επόμενο βήμα την επίθεση του πεζικού με την υποστήριξη μηχανοκίνητων μέσων. Αυτό συνέβη και στο ελληνοϊταλικό μέτωπο, από την πρώτη μέρα του πολέμου, σαν σήμερα, 82 χρόνια πριν…
Οι Ιταλοί διέθεταν απίστευτη υπεροπλία και στους τομείς αυτούς, πυροβολικό και αεροπορία, ειδικά σε ότι αφορά την δεύτερη, ενώ η ελληνική διέθετε ελάχιστα αεροπλάνα, κυρίως αναγνωριστικά. Το αποτέλεσμα της προπαρασκευής αυτής, πέρα από τις πραγματικές απώλειες σε όλα τα επίπεδα (προσωπικό, εφόδια και όπλα), είναι τεράστιο και σε ό,τι αφορά την ψυχολογία των αμυνόμενων, ειδικά όσων δεν έχουν προηγούμενη εμπειρία πολέμου. Οι Ιταλοί δεν τσιγκουνεύτηκαν καθόλου σε πυρά πυροβολικού και την πρώτη μέρα του πολέμου και σε όλη την διάρκεια αυτού που ονομάστηκε Ελληνοαλβανικό Έπος. Όταν διαφάνηκε ότι η εισβολή και η κατάκτηση της Ελλάδας δεν ήταν όσο εύκολα όσο υπολόγιζαν οι Ιταλοί, η χρήση του πυροβολικού έφτασε σε πρωτόγνωρα επίπεδα, πολλές φορές αλλάζοντας και την μορφολογία εδαφών, όταν ήταν γνωστό ότι ο ελληνικός στρατός είχε προλάβει να οχυρωθεί. Πολύ γρήγορα και με τις οδηγίες των αξιωματικών και των βετεράνων του Μικρασιατικού Μετώπου, οι Έλληνες φαντάροι έμαθαν να οχυρώνονται και σε στενά, μικρά ορύγματα να γελοιοποιούν κάθε στατιστική για τις πιθανότητες επιβίωσης. Η δε υπεροπλία και σ’ αυτόν τον τομέα φάνηκε ότι περισσότερο τους θύμωνε, παρά τους κατέβαλλε, αν και οι συνολικές απώλειες ανθρώπινων ζωών ήταν σημαντικές.
